O Στοιχειωμένος Πύργος ( 1963) The haunting

O Στοιχειωμένος Πύργος ( 1963) The haunting

  
Σκην.-Robert Wise

Με τους -  Julie Harris, Claire Bloom, Richard Johnson

      Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια πληθώρα παραγωγής ταινιών τρόμου με κεντρικό θέμα τα στοιχειωμένα σπίτια, τα οποία τα βαραίνει ένα μαύρο παρελθόν γεμάτο φόνους, απόκοσμες ιστορίες, φαντάσματα, και ό,τι άλλο ευχάριστο μπορεί να βάλει ο νους του ανθρώπου. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα Insidious, the Conjuring, Burnt Offerings και άλλα. Όλα αυτά τα φιλμ βασίζονται στην κλασσική ταινία Ο Σοιχειωμένος Πύργος ή καλύτερα στο Στοίχειωμα, όπως είναι ο κανονικός αγγλικός του τίτλος και αποδίδει καλύτερα το θέμα του έργου. Ταινία εμβληματική που επηρέασε το είδος αυτό όσο λίγες. Μέχρι και στη Λάμψη του Κιούμπρικ διακρίνουμε επιδράσεις. Βασισμένο στο βιβλίο Οι Δαίμονες του Χιλ Χαουζ της Σίρλευ Τζάκσον, γυρίστηκε το 1963, θεωρήθηκε από τις πιο τρομαχτικές ταινίες που είχαν γυριστεί μέχρι εκείνη την εποχή και έκτοτε παραμένει σταθερά στις λίστες με τις καλύτερες ταινίες θρίλερ.

    Στο επίκεντρο βρίσκεται το Χιλ Χαουζ, ένα σπίτι στη Νέα Αγγλία το οποίο χτίστηκε μέσα του 19^ου αιώνα από έναν σαδιστή, ερημίτη οικογενειάρχη. Μια μακρά ιστορία ανεξήγητων δολοφονιών, υπερφυσικών φαινομένων και αυτοκτονιών το συνοδεύει . Ήταν ένα δαιμονικό σπίτι, από την αρχή γεννήθηκε κακό, η σιωπή κυριαρχούσε σε αυτό- μας λέει ο αφηγητής – και ό,τι περπατούσε σε αυτό περπατούσε μόνο του .

                

   
   Δεκαετίες μετά ένας διάσημος ανθρωπολόγος επιθυμώντας να αποδείξει ότι το υπερφυσικό υπάρχει και είναι αληθινό, κάνει ένα πείραμα . Κλείνεται στο Χιλ Χαουζ  μαζί με τρεις συνεργάτες του για ορισμένες μέρες και νύχτες. Οι συνεργάτες είναι οι εξής –πρώτος είναι ο νεαρός κληρονόμος της έπαυλης, ο οποίος,σαν κάθε τεμπέλη κληρονόμο, είναι ένας παντελώς αδιάφορος  χάχας. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τους υπόλοιπους δύο συνεργάτες. Η Θήο διαθέτει μια εξαιρετική ευαισθησία στην αντίληψη υπερφυσικών φαινομένων, είναι εμφανισιακά όμορφη και είναι και λεσβία. Άτομο εξαιρετικά ευφυές αλλά με ασταθή και ανισόρροπη ψυχολογία. Και είναι και η Ελεανόρ, το πιο σημαντικό πρόσωπο του φιλμ. Μια κοπέλα απίστευτα καταπιεσμένη, γεμάτη απωθημένα. Ζει με την αδελφή της, η οποία την εκμεταλλεύεται και της φέρεται σαν σκουπίδι ενώ για χρόνια φρόντιζε την άρρωστη μάνα της και στην ουσία δεν έζησε ποτέ αληθινά. Γεμάτη ανασφάλειες  και φοβίες δέχεται την πρόσκληση για το πείραμα στο Χιλ Χαουζ σαν μάνα εξ ουρανού – επιτέλους μου συμβαίνει κάτι- αναφέρει. Δραπετεύει στη κυριολεξία από το περιβάλλον, όπου ζούσε, για να καταφύγει στο Χιλ Χαουζ θεωρώντας ότι θα πραγματώσει επιτέλους την προσωπική της απελευθέρωση αγνοώντας στην πραγματικότητα ότι οδεύει σε μια πραγματική κόλαση. Με το που φτάνει η ομάδα στο σπίτι, αρχίζει ο τρόμος. Απόκοσμοι ήχοι , κύματα νεκρικού ψύχους, ψαλμοί σε μια ακατάληπτη δαιμονική γλώσσα. Το σπίτι είναι όντως ζωντανό αλλά το σημαντικότερο είναι ότι το Χιλ Χαουζ ενδιαφέρεται για την Ελεανόρ , έχει βάλει στόχο να την κατακτήσει, την πολιορκεί σαν σχιζοφρενής εραστής.

  Ωστόσο ο αληθινός τρόμος δεν μας καταλαμβάνει όταν παρακολουθούμε τα όσα μετέρχεται το σπίτι για να τρομάξει τους ενοίκους του και να κερδίσει την αιώνια αγαπημένη το . Η πραγματική φρίκη μας αγκαλίαζει όταν μπαίνουμε στο μυαλό της Ελεανόρ. Εδώ πρέπει να πούμε ότι η ταινία δομείται πάνω στην μέθοδο της προσωπικής αφήγησης, του εσωτερικού μονολόγου από τη σκοπιά της Ελεανόρ. Παρακολουθώντας την πορεία των σκέψεων, τις αγωνίες και τους αναίτιους φόβους αυτού του δυστυχισμένου πλάσματος, πέρα από θλίψη αισθανόμαστε και ένα είδος ανείπωτου σύγκρυου, αφού καταλαβαίνουμε ότι η απόστασή της από την τρέλα και την ολοκληρωτική κατάρρευση είναι πολύ μικρή.

  Μεταξύ της Ελεανόρ και του καθηγητή αναπτύσσεται μια έντονη ερωτική διάθεση, η οποία όμως ποτέ δεν εκδηλώνεται αφού φτάνει στην έπαυλη λίγες μέρες αργότερα η σύζυγος του ανθρωπολόγου, γεγονός που θα βυθίσει την Ελεανόρ πλέον στο σκοτάδι και την απόγνωση . Και εδώ έγκειται η αληθινή αξία της ταινίας – μήπως τελικά όλα αυτά είναι ψέμματα ; μήπως δεν συμβαίνει τίποτα το υπερφυσικό και όλα αυτά αποτελούν προβολές του καταπιεσμένου υποσυνειδήτου της Ελεανόρ, η οποία πνιγμένη στο βάλτο της τρέλας βλέπει παντού παραισθήσεις ; Ίσως το υπερφυσικό να είναι οι δαίμονες του εαυτού , το σκοτεινό ασυνείδητο.
                     
                 

    
      Παρ΄όλα αυτά τα φρικώδη, δεν θα δούμε ούτε μία κηλίδα αίματος, ούτε ένα κομμένο κεφάλι, τίποτα!  Ο φόβος και ο τρόμος υφέρπουν και αγκαλιάζουν τους τοίχους του σπιτιού, το αίσθημα της ασφυξίας ξεπετιέται σαν ομίχλη από το σελιλόιντ, χωρίς ούτε μια σκηνή ιδιαίτερα σοκαριστική. Σε αυτό βοηθάει η αισθητική της ταινίας  , η οποία είναι άψογη. Το ασπρόμαυρο χρώμα ταιριάζει απόλυτα και η μικρότερη νύξη χρώματος θα κατέστρεφε το αποτέλεσμα. Τα κεκλιμένα πλάνα, οι ευρυγώνιοι φακοί 180 μοιρών, οι απόκοσμοι ήχοι και το ζουμ στις εκφράσεις των προσώπων μας δίνουν τον τόνο του μακάβριου στην πληρότητά του.